NASA, Ay yüzeyinde kalıcı üsler kurma hedefi doğrultusunda yaklaşık üç yıldır üzerinde çalıştığı nükleer reaktör projesinde önemli bir dönemece yaklaştı. 2022 yılında Lockheed Martin, Westinghouse ve IX adlı üç büyük özel şirketle başlatılan hazırlık süreci, bu hafta itibarıyla somut bir takvime bağlanacak.
Ay’da nükleer reaktör kurulacak
Geçici NASA başkanı ve aynı zamanda ABD Ulaştırma Bakanı olan Sean Duffy, kurum içi bir direktif göndererek projenin hızlandırılması talimatını verdi. Duffy’nin önümüzdeki günlerde konuyla ilgili bir basın toplantısı düzenleyerek proje takvimini resmen açıklaması bekleniyor.
Başlangıçta Ay’a 40 kilovatlık bir reaktör kurulması öngörülmüştü. Ancak güncellenen plan, hedefin artık 2030 yılına kadar 100 kilovatlık bir nükleer güç sistemi olduğunu gösteriyor. Duffy’nin gönderdiği direktifte özel sektörün bu yeni hedefe göre hazırlık yapması gerektiği vurgulandı.
Projenin hızlandırılmasının ardında sadece bilimsel hedefler değil, jeopolitik bir rekabet de bulunuyor. Çin ve Rusya’nın Ay’da nükleer reaktör kurmak için iki ay önce iş birliği yaptığı resmiyet kazanmıştı. İki ülkenin 2030–2035 yılları arasında bu projeyi tamamlamayı hedeflediği belirtilirken, ABD’nin gecikmesi durumunda stratejik üstünlüğü kaybedebileceği değerlendirmesi yapılıyor.
Sean Duffy’nin NASA personeline ilettiği notta, Ay yüzeyine ilk nükleer reaktörü kuran ülkenin bu bölgede diğer ülkelerin faaliyetlerini sınırlama hakkına sahip olabileceğine dair ifadeler yer aldı.
Donald Trump’ın yeniden başkanlık koltuğuna oturmasının ardından NASA bütçesinde yapılan önemli kesintiler, özellikle bilimsel araştırmalara ayrılan kaynakları olumsuz etkiledi. Buna rağmen nükleer reaktör gibi stratejik öneme sahip projelerin bu kesintilerden etkilenmediği görülüyor. Sean Duffy’nin geçici NASA başkanı olarak açıklayacağı ilk büyük girişimin bu proje olması, Trump yönetiminin bu çalışmayı öncelikli gördüğünü ortaya koyuyor.
Ay’a nükleer reaktör kurmanın arkasında yatan gerekçeler sadece siyasi ya da teknolojik değil. Güneş enerjisi, Ay yüzeyinde her zaman güvenilir bir kaynak olarak kullanılamıyor. Ay’da bir gece periyodu yaklaşık 14 Dünya günü sürüyor ve bu süre zarfında güneş panelleri enerji üretemiyor.
Nükleer enerji ise kesintisiz güç sağlayarak barınma, iletişim, bilimsel deneyler ve üretim faaliyetleri gibi alanlarda sürekliliği garanti altına alabiliyor.
